انقلاب اسلامی؛ انقلاب ایده و رهبری

ویبره مذهبی اسلام و رهبری امام خمینی در انقلاب اسلامی ایران دو گزینه‌ای بودند که نقش عاملیت را احیا کردند. اسلام توانست به جماعت خواب، اجتماع خواب‌زده،

جان ببخشد و این جز با رهبری هوشمندانه و مدبرانه‌ی امام (ره) خمینی رخ نمی‌داد.

تا مدت‌ها نظریه‌های انقلاب تحت حاکمیت

نظریات ساختارگرایی و سیطره‌ی حکم ساختارگرایانه‌ی تدا اسکاچپول قرار داشت که انقلاب‌ها رخ نمی‌دهند،

بلکه ساخته می‌شوند. عامل انسانی و نقش کنشگرانی چون رهبران در این نظریات اهمیت چندانی ندارد.

این امر سبب ظهور نسل جدیدی از نظریه‌‌پردازان همچون اریک سلبین، فورست کالبرن، جان فوران، جک گلدستون، جف گودوین و تیموتی ویکم کراولی شد که به نقش کارگزاری،

ایدئولوژی و پیشرفت روند انقلابی توجه دارند.

حتی ساختارگرایانی همچون اسکاچپول نیز به تغییر در نظریه‌ی خود پرداختند و نقش کنشگران را پررنگ‌تر کردند.